Rijgend rekenen
Veel leerlingen leren in de thuiswerkperiode het rijgend rekenen. Als dit aan de orde is, zorg dan voor goede instructies en interacties met de leerlingen. Het duurt soms even voordat de leerlingen het rijgend rekenen goed doorhebben, maar het is wel een van de meest cruciale strategieën die de leerlingen op de basisschool leren. Maak eventueel gebruik van een uitlegkaart. Deze kunnen de leerlingen dan zelf nog eens doorlezen als ze vast lopen. Ook is deze uitlegkaart gericht aan de ouders, zodat wanneer ze hun kind willen helpen, ze wel in dezelfde rekentaal praten als ons.
Onderaan dit bericht een mogelijke uitlegkaart bij rijgend optellen en enkele werkbladen die je in kunt zetten.
Waarom rijgend rekenen?
Met rijgend rekenen krijgen de leerlingen een beter inzicht. Cijferend rekenen wordt vaak gezien als trucje ‘zo doe je dat’, rijgend rekenen is dat niet. Een eenheid blijft een eenheid en een tiental blijft een tiental. Het rijgend rekenen is ook overal toepasbaar. Of je het nu hebt over rekenen tot 20, tot 100 of tot 1.000, of over optellen of aftrekken, of zelfs bij de basis van het vermenigvuldigen, kun je het rijgend rekenen gebruiken.
De basis van het vermenigvuldigen bestaat uit het herhaald optellen. (Let wel op, eerst moet het begrip van vermenigvuldigen helder zijn. Denk hierbij aan het maken van groepjes.) Hieronder zie je bijvoorbeeld de som 4 x 8. Met het herhaald optellen leren we de leerlingen 4 sprongen van 8 te maken. Echter moet je dan wel over een tiental heen kunnen springen, anders kun je deze manier van rekenen niet gebruiken en krijg je dat de leerling steeds 8 verder gaat tellen.
Het rijgend rekenen kun je ook gebruiken als je met de eenheden niet over een tiental heengaat. Denk daarbij aan de som: 45 + 33. Eerst doe je 45 + 30 (of 3 sprongen van 10). Dan ben je bij de 75. Dan moet er nog 3 bij. Hé, 5 + 3 is 8, dit weet je meteen. Dus 75 + 3 = 78.
Doordat het systeem van rijgend rekenen steeds hetzelfde blijft, vraagt dit minder van het geheugen van een kind. Hierdoor kunnen de leerlingen die moeite hebben met rekenen, na een goede inoefening deze strategie ook eenvoudiger gebruiken. De kans op fouten wordt hiermee verkleind.
Valkuilen
Met het onderwijs op tablets en Chromebooks, worden bewerkingen niet meer altijd uitgeschreven. Gelukkig hanteren de meeste scholen een kladschriftje. Dat is bij deze strategie ook zeker van belang. Ook als een leerling het antwoord direct weet, is het advies om de rijgstrategie wel uit te schrijven. Dit kan van pas komen als de sommen moeilijker worden.
Soms gaan we te snel door naar een varia van strategieën, zonder dat de basis stevig verankerd zit. Denk hierbij aan het rekenen met teveel. Als we de som 24 + 39 uitrekenen, is het toch veel handiger om eest + 40 te doen en er dan nog 1 vanaf te halen… Dit is voor leerlingen niet altijd even logisch als voor ons. Een deel van de leerlingen kan deze overstap wel relatief snel aan, maar voor een groot deel is het advies om echt goed in te zoomen op de basisstrategie, voordat andere strategieën hieraan toegevoegd worden.
Bewegend leren bij de rijgstrategie
Voorbereiding
Krijt 1 lange lijn op de stoep met op + / – 2 meter tussenafstand de tientallen.
Uitvoering
Een van de ouders, of een leerkracht, noemt steeds 1 som. De leerling gaat eerst op de globale plaats staan van het begingetal. Van daaruit springt hij via het tiental door naar het juiste antwoord. De leerling benoemt hardop wat hij doet.
Voorbeeld: 23 + 9 = … De leerling gaat ongeveer op de 23 staan, dit is iets verder op de getallenlijn dan de 20. Hij zegt: ‘Eerst spring ik naar de 30, dan heb ik er 7 bijgedaan. Ik moest er 9 bijdoen. 9 splits ik in 7 en in 2. Ik spring nu dus nog 2 verder. Ik eindig op de 32.’
Veel succes met het rijgend rekenen!
Op zoek naar meer beweegtips? Kijk dan verder op de pagina ‘Bewegend en spelend rekenen.’
Bijlage:
Let op, de strategiekaart bevat extra veel tekst. Dit is met name voor thuisgebruik. Zo krijgen ouders ook ondersteuning in de manier van de rijgstrategie.
Mogelijke werkbladen: