Voor op de website van JSW heb ik een stukje geschreven over bewegend leren rekenen. Iets waar ik mezelf al langere tijd hard voor maak. Bewegend leren heeft een positief effect op het welbevinden en op de hersenactiviteit van de leerlingen en het is ook nog eens gewoon leuk om te doen! 🙂
De bundel ‘Bewegend en spelend rekenen‘ biedt vele activiteiten om direct met bewegend en spelend leren in de rekenles aan de slag te gaan, met weinig materialen. Ook kom ik graag langs en verzorg ik workshops om te starten met bewegend leren of juist om een extra verdieping aan te brengen. Ook kan ik onder schooltijd leerkrachten coachen en voorzien van tips / adviezen tijdens een bewegend leren activiteit. Samen werken we aan een actiever en passender onderwijsaanbod voor ieder kind, zonder dat leerkrachten daardoor met de planning in de problemen komen en zonder toename van de werkdruk.
Al eens overwogen om niet nog meer extra instructie te geven en externe ondersteuning te laten komen van de NPO gelden, maar om juist in te steken op bewegend leren? Verreik je onderwijsaanbod met beweging tijdens het leren en tussen het leren door. Als je hier op de juiste wijze mee omgaat, zal je zien dat de resultaten stijgen en het welbevinden toeneemt. Met name ook dat welbevinden is goed om mee aan de slag te gaan. Ook zorgt bewegend leren voor een stimulans voor de groepsvorming, waardoor je hier perfect het jaar mee kunt starten!
Scholen krijgen steun vanuit de overheid om te werken aan de ”achterstanden” die door de coronacrisis opgelopen zijn. Nu ben ik zelf totaal geen fan om te spreken over ”achterstanden”, maar zie ik het als een nieuwe beginsituatie. Ik hoop dat we blijven kijken naar onze leerlingen en stoppen met het uitgaan van gemiddeldes. Het IVN heeft een duidelijke visie over de schoolomgeving die bijdraagt aan het leerproces. Zoals iedereen die mij kent weet, zet ik mezelf ook in om het onderwijs actiever te maken en geef ik workshops in bewegend en spelend rekenen en verkoop ik mijn bundel hierover met praktische tips. Een inspirerende speelplaats maakt de buitenlessen beter. Lees het artikel eens van het IVN en laat gerust je gedachtegang hierover eens los. Wat vind jij goed voor de leerlingen? En hoe zou jij de coronasteun graag inzetten?
Nadat ik mijn eerste versie van de rekenmethode-vergelijker had geüpload, kreeg ik al meteen vele mooie reacties. Ook kwam ik in contact met twee kleinere uitgevers. Vanuit daar zijn nu ook de methodes Math en Rekenkracht toegevoegd aan mijn rekenmethode-vergelijker. Ook deze methodes zijn zeker de moeite waard om te bekijken en ze leiden tot hele mooie, nieuwe inzichten!
Download hieronder de nieuwe versie van de Rekenmethode-vergelijker:
De afgelopen periode heb ik mogen genieten van mooie rekenmethodes. De verschillende uitgevers hebben hun materialen opgestuurd, waarmee ik een rekenmethode-vergelijker kon maken. De methode-vergelijker is vervolgens ook eerst door de uitgevers gecontroleerd, zodat de inhoud van deze vergelijker ook zeker klopt. Dit heeft ook tot mooie gesprekken geleid over de inhoud.
Ga je aan de slag met het updaten van je rekenvisie? Of ben je al opzoek naar een nieuwe rekenmethode? Heb je al een methode uitgekozen, maar nu aan het nadenken over de implementatie daarvan? Ik help je graag! Stuur je vraag of je wensen naar info@hoeymansrekenen.nl of bel naar 0629443293. Samen zorgen we voor een goed onderwijsaanbod, waarmee de leerlingen tot een optimale ontwikkeling komen!
Van het herhaald optellen in groep 3, naar het vermenigvuldigen in groep 4. De leerlingen doen erg hun best in de fase van begripsvorming tot aan het automatiseren. Maar wat als het automatiseerproces niet zo soepel verloopt? Bied je dan een tafelkaart aan? Krijgt de leerling andere hulpmiddelen? Mijn mening: verbeter de begripsvorming en ga een stap terug in het hoofdfase model, werk middels de strategieën en automatiseer wat lukt.
Voorheen werden in groep 4 de tafels 1 t/m 5 en 10 aangeleerd en geautomatiseerd. In groep 5 kwamen de tafels 6 t/m 9 aan bod. In de nieuwere methodes gebeurt het aanleren van de tafels met name in groep 4. Het is erg belangrijk dat er eerst gewerkt wordt aan een stevige begripsvorming. De methode kan niet in de klas kijken, dus het is de taak van de leerkracht of de methode hieraan voldoende doet of dat de leerkracht de leerlingen nog iets extra’s moet bieden. Vanuit hier volgt de stap naar de oplossingsstrategieën. Deze krijgen in de verschillende methodes vaak meer aandacht. Ikzelf vind het prettig werken als de strategieën ook zichtbaar zijn in de klas en heb daarbij ook een stappenplan gemaakt in welke volgorde ik de strategieën adviseer. Deze is onderaan dit bericht te downloaden.
Als de strategieën voldoende ingeoefend zijn, dan kan het automatiseerproces starten. Het automatiseren in de methodes is de laatste jaren flink verbeterd, maar houd ook hierbij weer goed in de gaten of dit voldoende is voor de groep. Zelf ben ik voorstander van een juiste afwisseling tussen het spelend en bewegend leren en tussen papieren / digitale inoefening. Via de website van Rondje Rekenspel zijn meerdere spellen te downloaden. Ook kun je er voor kiezen om de Wizz spellen direct aan te schaffen, dan hoef je niet zelf alles te knippen en te lamineren.
In mijn bundel ‘Bewegend en spelend rekenen’ staan ook vele beweegactiviteiten en spellen uitgewerkt om de vermenigvuldigingen in te oefenen. Let op, werk pas aan het automatiseerproces, als de begripsvorming er goed inzit en de leerlingen de strategieën goed kunnen toepassen.
Wat als het een leerling niet lukt?
Wanneer een leerling niet verder komt met het oefenen van de tafels, kijk dan eerst goed waar het probleem ligt. Heeft dit met de tafels zelf te maken? Begrijpt de leerling wat een vermenigvuldiging is? Ligt het probleem al bij de voorkennis van de tafeltjes? Kan een leerling wel over een tiental heen rekenen? Helaas zie ik vaak dat een leerling een tafelkaart krijgt. Hier ben ikzelf geen voorstander van. Als de voorkennis en de begripsvorming in orde is, dan kan er inhoudelijk gewerkt worden aan de strategieën. Door het stappenplan te gebruiken, leert de leerling handig rekenen. Ook kan de strategiekaart gebruikt worden. Ook deze is onderaan dit bericht te downloaden. Lamineer deze en vul in het midden de som in, die de leerling lastig vindt. In de strategiekaart staan de verschillende strategieën hoe de leerling tot het antwoord kan komen. Het herhaald optellen staat hier niet meer bij. De leerling leert kritisch na te denken hoe die tot het antwoord komt. Dit hoeft de leerling alleen toe te passen bij de sommen waar hij zelf niet uitkomt.
Drempelkaarten kunnen een goed inzicht geven in welke sommen nu echt het probleem zijn. Vaak weet een leerling echt al wel veel antwoorden en ligt het probleem bij een klein deel van de vermenigvuldigingen. Door de sommen in te kleuren die al beheerst zijn, krijg je direct inzicht in de sommen die nog geoefend moeten worden.
Zelf ben ik ook fan van het Leitner systeem. Deze werkt met flitskaartjes. Een tafel wordt in de eerste envelop gedaan en elke dag geflitst. Elke som die goed gaat, komt 1 envelop verder en daar wordt dan ook steeds minder aandacht aan besteed. Zit de som toch nog onvoldoende in het werkgeheugen, dan komt die weer in de 1ste envelop. Tijdens de verlengde instructie, besteed je aandacht aan de kaartjes uit de 1ste envelop en zo besteed je direct aandacht aan de sommen die moeizaam gaan.
Mocht een tafelkaart echt nodig zijn, maak dan gebruik van een gedeeltelijk ingevulde tafelkaart. Door hulpsommen aan te bieden in combinatie met de strategieën, blijft de leerling zelf toch actief.
Download hieronder het stappenplan en de strategiekaart:
Heb jij nog aanvullingen of goede tips voor leerkrachten? Reageer dan op dit bericht. Samen staan wij voor goed onderwijs en het is prettig als wij als leerkrachten elkaar hierbij positief kunnen ondersteunen.
Veel leerlingen leren in de thuiswerkperiode het rijgend rekenen. Als dit aan de orde is, zorg dan voor goede instructies en interacties met de leerlingen. Het duurt soms even voordat de leerlingen het rijgend rekenen goed doorhebben, maar het is wel een van de meest cruciale strategieën die de leerlingen op de basisschool leren. Maak eventueel gebruik van een uitlegkaart. Deze kunnen de leerlingen dan zelf nog eens doorlezen als ze vast lopen. Ook is deze uitlegkaart gericht aan de ouders, zodat wanneer ze hun kind willen helpen, ze wel in dezelfde rekentaal praten als ons.
Onderaan dit bericht een mogelijke uitlegkaart bij rijgend optellen en enkele werkbladen die je in kunt zetten.
Waarom rijgend rekenen?
Met rijgend rekenen krijgen de leerlingen een beter inzicht. Cijferend rekenen wordt vaak gezien als trucje ‘zo doe je dat’, rijgend rekenen is dat niet. Een eenheid blijft een eenheid en een tiental blijft een tiental. Het rijgend rekenen is ook overal toepasbaar. Of je het nu hebt over rekenen tot 20, tot 100 of tot 1.000, of over optellen of aftrekken, of zelfs bij de basis van het vermenigvuldigen, kun je het rijgend rekenen gebruiken.
De basis van het vermenigvuldigen bestaat uit het herhaald optellen. (Let wel op, eerst moet het begrip van vermenigvuldigen helder zijn. Denk hierbij aan het maken van groepjes.) Hieronder zie je bijvoorbeeld de som 4 x 8. Met het herhaald optellen leren we de leerlingen 4 sprongen van 8 te maken. Echter moet je dan wel over een tiental heen kunnen springen, anders kun je deze manier van rekenen niet gebruiken en krijg je dat de leerling steeds 8 verder gaat tellen.
Het rijgend rekenen kun je ook gebruiken als je met de eenheden niet over een tiental heengaat. Denk daarbij aan de som: 45 + 33. Eerst doe je 45 + 30 (of 3 sprongen van 10). Dan ben je bij de 75. Dan moet er nog 3 bij. Hé, 5 + 3 is 8, dit weet je meteen. Dus 75 + 3 = 78.
Doordat het systeem van rijgend rekenen steeds hetzelfde blijft, vraagt dit minder van het geheugen van een kind. Hierdoor kunnen de leerlingen die moeite hebben met rekenen, na een goede inoefening deze strategie ook eenvoudiger gebruiken. De kans op fouten wordt hiermee verkleind.
Valkuilen
Met het onderwijs op tablets en Chromebooks, worden bewerkingen niet meer altijd uitgeschreven. Gelukkig hanteren de meeste scholen een kladschriftje. Dat is bij deze strategie ook zeker van belang. Ook als een leerling het antwoord direct weet, is het advies om de rijgstrategie wel uit te schrijven. Dit kan van pas komen als de sommen moeilijker worden.
Soms gaan we te snel door naar een varia van strategieën, zonder dat de basis stevig verankerd zit. Denk hierbij aan het rekenen met teveel. Als we de som 24 + 39 uitrekenen, is het toch veel handiger om eest + 40 te doen en er dan nog 1 vanaf te halen… Dit is voor leerlingen niet altijd even logisch als voor ons. Een deel van de leerlingen kan deze overstap wel relatief snel aan, maar voor een groot deel is het advies om echt goed in te zoomen op de basisstrategie, voordat andere strategieën hieraan toegevoegd worden.
Bewegend leren bij de rijgstrategie
Voorbereiding
Krijt 1 lange lijn op de stoep met op + / – 2 meter tussenafstand de tientallen.
Uitvoering
Een van de ouders, of een leerkracht, noemt steeds 1 som. De leerling gaat eerst op de globale plaats staan van het begingetal. Van daaruit springt hij via het tiental door naar het juiste antwoord. De leerling benoemt hardop wat hij doet.
Voorbeeld: 23 + 9 = … De leerling gaat ongeveer op de 23 staan, dit is iets verder op de getallenlijn dan de 20. Hij zegt:‘Eerst spring ik naar de 30, dan heb ik er 7 bijgedaan. Ik moest er 9 bijdoen. 9 splits ik in 7 en in 2. Ik spring nu dus nog 2 verder. Ik eindig op de 32.’
Let op, de strategiekaart bevat extra veel tekst. Dit is met name voor thuisgebruik. Zo krijgen ouders ook ondersteuning in de manier van de rijgstrategie.
Ook al is het maar voor eventjes, toch ziet de sneeuw er mooi uit dit weekend! 😀
Samen met juf Saskia van ‘In m’n Sas’ heb ik een winter-rekenactiviteiten vormgegeven. De sneeuw heeft daarom ook een prima timing. Het had alleen wel wat langer mogen blijven. Maak met deze activiteiten een leuk rekencircuit of gebruik ze als opening of afsluiting van je les 🙂
De meeste activiteiten zijn ook prima mogelijk als verrijking van het thuisonderwijs. Het ziet er naar uit dat we hier helaas nog even mee door gaan namelijk. Gezondheid staat natuurlijk voorop, maar ik mis de leerlingen toch wel. Maar ook de ouders kunnen prima een leuk leermoment beleven met deze activiteiten 😉
Gisteren, 4 januari, heb ik de webinar van Erik van Haren over wiskunde-plezier gevolgd. Wat er voor mij uitsprong was het effect van de gedachtes die je hebt op de ontwikkeling die je doormaakt. Veel leerlingen hebben in een bepaalde mate een reken-wiskunde angst. Ze denken dat ze het niet kunnen en creëren hiermee een afkeer tot het vak. Dat dit belemmerend werkt in hun ontwikkeling, dat weten we maar al te goed. Op het juiste moment moet je zo’n leerling weten te motiveren. De negatieve gedachtes moeten omgezet worden naar positieve gedachtes. En ja, reken-wiskunde kan moeilijk zijn. Maar moeilijk hoeft zeker niet te betekenen dat je iets niet kunt. Stimuleer de growth mindset bij deze leerling. Laat de leerling zien dat ontwikkeling mogelijk is en werk aan de motivatie. Spel en beweging kan hierbij helpen. Dit is namelijk ook leren. Met spel, en bij voorkeur in beweging, stimuleer je de nieuwsgierigheid en gaan leerlingen sneller nieuwe uitdagingen aan.
Neem de motivatie van leerlingen serieus en vul niet te snel in waar de motivatie vandaan komt. Met aannames helpen we onze leerlingen niet verder. Ga in gesprek. Help de leerling met positieve gedachtes en stimuleer de motivatie. Aandacht voor het reken-wiskunde plezier zal zich vertalen in een groei bij de leerling!
Wil je weten hoe een gesprek op de rekenbeleving onderdeel uit kan maken van je rekengesprek? Mail dan voor meer informatie naar info@hoeymansrekenen.nl of vraag een workshop over rekengesprekken aan. Wil je jezelf verder verdiepen in reken-wiskunde plezier? Neem dan eens een kijkje op https://www.mathplay.eu.
