Vermenigvuldigen
Van het herhaald optellen in groep 3, naar het vermenigvuldigen in groep 4. De leerlingen doen erg hun best in de fase van begripsvorming tot aan het automatiseren. Maar wat als het automatiseerproces niet zo soepel verloopt? Bied je dan een tafelkaart aan? Krijgt de leerling andere hulpmiddelen? Mijn mening: verbeter de begripsvorming en ga een stap terug in het hoofdfase model, werk middels de strategieën en automatiseer wat lukt.
Voorheen werden in groep 4 de tafels 1 t/m 5 en 10 aangeleerd en geautomatiseerd. In groep 5 kwamen de tafels 6 t/m 9 aan bod. In de nieuwere methodes gebeurt het aanleren van de tafels met name in groep 4. Het is erg belangrijk dat er eerst gewerkt wordt aan een stevige begripsvorming. De methode kan niet in de klas kijken, dus het is de taak van de leerkracht of de methode hieraan voldoende doet of dat de leerkracht de leerlingen nog iets extra’s moet bieden. Vanuit hier volgt de stap naar de oplossingsstrategieën. Deze krijgen in de verschillende methodes vaak meer aandacht. Ikzelf vind het prettig werken als de strategieën ook zichtbaar zijn in de klas en heb daarbij ook een stappenplan gemaakt in welke volgorde ik de strategieën adviseer. Deze is onderaan dit bericht te downloaden.
Als de strategieën voldoende ingeoefend zijn, dan kan het automatiseerproces starten. Het automatiseren in de methodes is de laatste jaren flink verbeterd, maar houd ook hierbij weer goed in de gaten of dit voldoende is voor de groep. Zelf ben ik voorstander van een juiste afwisseling tussen het spelend en bewegend leren en tussen papieren / digitale inoefening. Via de website van Rondje Rekenspel zijn meerdere spellen te downloaden. Ook kun je er voor kiezen om de Wizz spellen direct aan te schaffen, dan hoef je niet zelf alles te knippen en te lamineren.
In mijn bundel ‘Bewegend en spelend rekenen’ staan ook vele beweegactiviteiten en spellen uitgewerkt om de vermenigvuldigingen in te oefenen. Let op, werk pas aan het automatiseerproces, als de begripsvorming er goed inzit en de leerlingen de strategieën goed kunnen toepassen.
Wat als het een leerling niet lukt?
Wanneer een leerling niet verder komt met het oefenen van de tafels, kijk dan eerst goed waar het probleem ligt. Heeft dit met de tafels zelf te maken? Begrijpt de leerling wat een vermenigvuldiging is? Ligt het probleem al bij de voorkennis van de tafeltjes? Kan een leerling wel over een tiental heen rekenen? Helaas zie ik vaak dat een leerling een tafelkaart krijgt. Hier ben ikzelf geen voorstander van. Als de voorkennis en de begripsvorming in orde is, dan kan er inhoudelijk gewerkt worden aan de strategieën. Door het stappenplan te gebruiken, leert de leerling handig rekenen. Ook kan de strategiekaart gebruikt worden. Ook deze is onderaan dit bericht te downloaden. Lamineer deze en vul in het midden de som in, die de leerling lastig vindt. In de strategiekaart staan de verschillende strategieën hoe de leerling tot het antwoord kan komen. Het herhaald optellen staat hier niet meer bij. De leerling leert kritisch na te denken hoe die tot het antwoord komt. Dit hoeft de leerling alleen toe te passen bij de sommen waar hij zelf niet uitkomt.
Drempelkaarten kunnen een goed inzicht geven in welke sommen nu echt het probleem zijn. Vaak weet een leerling echt al wel veel antwoorden en ligt het probleem bij een klein deel van de vermenigvuldigingen. Door de sommen in te kleuren die al beheerst zijn, krijg je direct inzicht in de sommen die nog geoefend moeten worden.
Zelf ben ik ook fan van het Leitner systeem. Deze werkt met flitskaartjes. Een tafel wordt in de eerste envelop gedaan en elke dag geflitst. Elke som die goed gaat, komt 1 envelop verder en daar wordt dan ook steeds minder aandacht aan besteed. Zit de som toch nog onvoldoende in het werkgeheugen, dan komt die weer in de 1ste envelop. Tijdens de verlengde instructie, besteed je aandacht aan de kaartjes uit de 1ste envelop en zo besteed je direct aandacht aan de sommen die moeizaam gaan.
Mocht een tafelkaart echt nodig zijn, maak dan gebruik van een gedeeltelijk ingevulde tafelkaart. Door hulpsommen aan te bieden in combinatie met de strategieën, blijft de leerling zelf toch actief.
Download hieronder het stappenplan en de strategiekaart:
Heb jij nog aanvullingen of goede tips voor leerkrachten? Reageer dan op dit bericht. Samen staan wij voor goed onderwijs en het is prettig als wij als leerkrachten elkaar hierbij positief kunnen ondersteunen.
